گام سوم در همین نزدیکی؛ ایران برای اقداماتش منتظر اجازه هیچ کس نخواهد بود

به گزارش راهبرد معاصر ، فردا (پنجشنبه) ۱۴ شهریور ماه فرصت ۶۰ روزه دوم ایران به طرف‌های باقیمانده در برجام به ویژه سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا برای اجرای تعهدات بانکی و نفتی خود در برجام براساس بیانیه ۱۸ اردیبهشت شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران (+) پایان می‌یابد و اروپا نشان داد که باز هم نتوانسته از فرصت موجود بهره‌ ببرد و ایران وارد گام سوم خواهد شد و البته فرصت ۶۰ روزه دیگری به طرف‌های مقابل می‌دهد تا نشان دهد که معتقد به مذاکره و گفتگو است.

در همین خصوص حسن روحانی رئیس جمهور امروز (چهارشنبه) در جلسه هیأت دولت عنوان کرد: «بعد از یک سال (18 اردیبهشت 1397 و خروج آمریکا از برجام) ما اولین اقدام را به عنوان گام اول شروع کردیم و ظرف این اقدام که دو ماه فرصت داده بودیم، هم با چین، روس و هم با اروپایی‌ها صحبت کردیم و به نتیجه مطلوب نرسیدیم.

وی افزود: در حالی که توصیه همه اینها (چین، روسیه و اروپا) به ما این بود که گام دوم را برنداریم، ولی چون در عمل کار مهمی انجام نداده بودند، ما گام دوم را برداشتیم، بعد از گام دوم، ما باز هم حرف زدیم و مذاکره کردیم، هم با اروپایی‌ها و دیگران و اخیرا بیشتر با اروپا از طریق فرانسه گفتگو کردیم، ما گام‌هایی با هم برداشتیم.

رئیس جمهور با ذکر این نکته که خیلی با هم فاصله داشتیم، عنوان کرد: در تلفن‌های روز اول بین ما خیلی فاصله بود، ما یک چیز می‌گفتیم آنها یک چیز دیگر؛ الان کلام همدیگر را خوب می‌فهمیم، آنها می‌دانند ما چه می‌‌خواهیم، ما هم می‌دانیم آنها چه می‌خواهند، در بسیاری از موارد نزدیک شدیم و در برخی موارد هنوز اختلاف نظر داریم. ما به گام نهایی نرسیدیم، چارچوبی برای پنج ماهه بین امروز تا پایان سال میلادی با فرانسوی‌ها طراحی کردیم.

وی گفت: اگر اختلاف ما در 20 مسئله بود، الان شده 3 مسئله. ولی هنوز به نقطه نهایی نرسیدیم، بعید می‌دانم ظرف امروز فردا به توافق نهایی برسیم و علی القاعده گام سوم را برخواهیم داشت و ظرف امروز فردا اعلام و برمبنای آن عمل می‌‌کنیم.

* شتاب فوق‌العاده‌ای که سازمان انرژی اتمی می‌گیرد

رئیس شورای عالی امنیت ملی در تشریح گام سوم با بیان اینکه گام سوم ظاهرش خیلی تکان دهنده نیست، ولی باطنش فوق العاده مهم است، عنوان کرد: به نظر من این گام سوم مهمترین گامی است که داریم برمی‌داریم که آثارش بسیار فوق العاده خواهد بود و ان‌شاءالله با این گام سوم سازمان انرژی اتمی از حالت و سرعت عادی و معمولی، مثل ماشینی که در دنده سنگین بوده، آرام حرکت می‌کرده، یک مرتبه شتاب می‌گیرد و با دستوری که امروز یا فردا صادر خواهد شد سازمان شتاب فوق العاده‌ای برای رسیدن به اهدافش می‌گیرد.

وی در عین حال گفت: ضمن اینکه گام سوم را برمی‌داریم، 2 ماه دیگر فرصت می‌دهیم، برای اینکه با هم صحبت کنیم، اگر به توافق رسیدیم باز راه برای مذاکره، منطق و توافق وجود دارد.

* دریافت مجوز از آمریکا مشکل خود اروپایی‌هاست، نه ایران

در این میان «ژان ایو لودریان» وزیر امور خارجه فرانسه روز سه‌شنبه (12 اردیبهشت ماه) در جمع خبرنگاران درباره طرح فرانسوی‌ها و راه‌انداز خط اعتباری 15 میلیارد دلاری گفته بود: «این طرح عبارت است از راه‌اندازی یک خط اعتباری با ضمانت پول نفت ایران در ازای بازگشت ایران به برجام، انجام مذاکراتی در خصوص امنیت خلیج فارس و منطقه و وضعیت توافق هسته‌ای پس از سال ۲۰۲۵» و افزوده بود که پیش‌فرض اجرایی شدن این طرح موافقت «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا برای صدور معافیت از تحریم‌های نفت برای برخی از مشتری‌های نفت ایران است.

در همین خصوص محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران که در بنگلادش حضور دارد امروز (چهارشنبه)‌ بار دیگر عدم پایبندی اروپا به تعهداتش را یادآور شد و گفت: در گفتگوهایی که با فرانسه داشتیم، چه در گفتگوهای تلفنی رئیس جمهور با آقای ماکرون چه در دو سفری که به پاریس و بیاریتز با برای گفتگو با فرانسوی‌ها داشتم و چه در سفری که آقای عراقچی اخیرا به فرانسه داشت، همه برای این بوده که ما از طرف فرانسوی بشنویم که چگونه می‌خواهند تعهداتشان را اجرا کنند و همکاران بانکی و نفتی ما هم به آنها بگویند چه اقداماتی باید انجام شود.

وزیر خارجه گفت: اینکه فرانسه و یا اتحادیه اروپا نیاز دارند که از آمریکا برای انجام اقداماتشان مجوز بگیرند، البته قابل فهم است، ولی از نظر ما باعث تأسف است و از نظر حقوقی هم اقدام آمریکا نمی‌تواند مانع از اجرای تعهدات اروپایی باشد. این را هم ما باید به آنها یادآوری کنیم و هم وکلایشان به آنها بگویند که اقداماتی که باید انجام دهند مستقل از فشارهای آمریکاست و اینکه آنها می‌خواهند از اوفک و یا از جاهای دیگر آمریکا مجوز بگیرند، واقعا مشکل ما نیست، موضوعی است که خود آنها باید انجام دهند.

ظریف همچنین عنوان کرد: هر وقت آمریکا دوباره به متوقف کردن تحریم‌ها و نقض برجام برگردد، می‌تواند به میز مذاکره برگردد. این موضعی بوده که علنی اعلام کردیم و خصوصی به فرانسوی‌ها گفتیم. اینکه دوستان فرانسوی شرایطی را برای خودشان مطرح کنند، ارتباطی به برجام ندارد. اقدامات برجام باید مستقل از این شرایط انجام شود و تعهداتی که در برجام هست حتما مستقل از شرایط منطقه‌ای و سایر شرایطی است که ارتباطی به برجام نداشته و نخواهد داشت.

جمهوری اسلامی ایران براساس بیانیه 18 اردیبهشت شورای عالی امنیت ملی در توقف برخی تعهدات برجامی در 120 روز گذشته، اقداماتی را در قالب گام‌های اول و دوم صورت داد. در گام اول ایران از ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده ۳.۶۷ درصد عبور کرد و در پایان این گام و زمان ورود به گام دوم (۱۶ تیر ماه) نیز عنوان شد که ایران از این به بعد سقف غنی سازی ۳.۶۷ درصد را رعایت نمی‌کند و یک روز بعد هم بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در گفتگو با فارس خبر داد که سقف اورانیوم غنی شده ایران به ۴.۵ درصد رسیده است.

در این دوران «امانوئل ماکرون» پیشقدم شد و طرحی را پیشنهاد داد و در این راستا رایزنی‌های تلفنی متعددی بین او و حسن روحانی رئیس جمهوری ایران برقرار شد و نماینده‌‌های دو طرف به پایتخت‌های طرف مقابل سفر کردند و وزیر امور خارجه ایران هم اخیرا به فاصله یک روز و نیم دو سفر به فرانسه (پاریس و بیاریتز) داشت و سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه ایران نیز یازدهم شهریور ماه و در حالی که ظریف در مسکو در حال رایزنی با «سرگئی لاوروف» همتای روس خود بود و او را در جریان مذاکرات با فرانسوی‌ها قرار می‌داد، در رأس هیأتی از بانک مرکزی و وزارت نفت به پاریس رفت و رایزنی‌های ۱۰ ساعته‌ای با طرف فرانسوی داشت. (بیشتر بخوانید)

عراقچی پنجشنبه شب (هفتم شهریور ماه) گفته بود که (+) مذاکرات سخت و پیچیده‌ای در پیش خواهیم داشت تا به فرمول مشخصی برسیم و رایزنی‌ها هنوز به سرانجامی نرسیده و در حال مذاکره هستیم، عنوان کرده بود که در جریان اجلاس گروه هفت در فرانسه، فرصتی شد ماکرون با ترامپ دیدارهایی داشتند و در این زمینه صحبت کردند و انعطاف‌هایی در طرف آمریکایی‌ مشاهد شده برای اینکه در فروش نفت ما مجوزهایی دادند، البته در این میان خبرگزاری بلومبرگ نوشت: «برونو لا مئیر»، وزیر دارایی فرانسه روز سه‌شنبه در واشنگتن با «استیون منوشین»، وزیر خزانه‌داری آمریکا دیدار و خواستار صدور معافیت‌های تحریمی برای شرکت‌هایی در چین، هند و ژاپن برای خرید نفت از ایران شده‌ است.

معاون سیاسی وزیر خارجه ایران همچنین روز گذشته (سه‌شنبه - 12 شهریور ماه) در اسلوونی و در جمع خبرنگاران به تشریح پیشنهاد فرانسوی‌ها که تاکنون فقط در حد گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای بود پرداخت و گفت: به دنبال تماس‌های تلفنی آقای ماکرون رئیس جمهور فرانسه، به ایشان تاکید شد که یا اروپا می‌بایست از ایران نفت خریداری کند و یا معادل فروش نفت را به صورت خط اعتباری، که با درآمدهای نفتی ایران تضمین می‌شود و در حقیقت به نوعی به معنای پیش فروش نفت است، در اختیار ایران قرار دهد.

معاون وزیر خارجه اضافه کرد: میزان این خط اعتباری حدود ۱۵ میلیارد دلار برای مدت چهار ماه یعنی تا پایان آخر سال میلادی است. بدین ترتیب در صورت حصول توافق ایران در چهار ماه آینده معادل صد در صد نفت خود را یا خواهد فروخت یا به صورت خط اعتباری دریافت و پیش فروش می‌کند. بعد از دریافت ۱۵ میلیارد دلار جمهوری اسلامی آمادگی گفتگو با کشورهای ۱+۴ را دارد، اما واقعیت آن است که هنوز در خصوص دستور کار این گفتگوها اختلاف نظرهای جدی بین طرفین وجود دارد. 

وی هچنین عنوان کرد که بعید می‌داند اروپا تا موعد مقرر (فرصت 60 روزه دوم ایران) بتوانند گام موثری بردارد و گام سوم آغاز خواهد شد.

البته جمهوری اسلامی ایران در این مدت بارها اعلام کرده که حساب چین و روسیه از سایر طرف‌های برجامی (سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا) جداست و در همین زمینه نیز سران روسیه و هند امروز (چهارشنبه) در یک بیانیه مشترک بر ادامه همکاری‌های تجاری و اقتصادی با ایران، اجرای کامل قطعنامه ۲۲۳۱ و همچنین اجرای کامل برجام تاکید کردند.

با توجه به اظهارات مقامات کشورمان، برداشته شدن گام سوم قطعی است و جزییات آن هم ظرف امروز یا فردا اعلام خواهد شد و ایران در این مدت علیرغم اینکه پنجره دیپلماسی را به روی اروپا باز نگهداشت و نشان داد که واهمه‌ای از گفتگو ندارد و وزیر خارجه ایران در هفته‌های اخیر رایزنی‌های گسترده‌ای را از خلیج فارس تا اروپا و آسیا صورت داد، ولی بار دیگر ثابت کرد که برای اتخاذ اقداماتش منتظر اجازه هیچ کسی نخواهد بود.

منبع : فارس